خواسته های امام باقر علیه السلام از ما

بسم الله الرحمن الرحیم

فیش منبر

 خواسته های امام باقر علیه السلام از ما

               کانال فیش منبر در ایتا

https://eitaa.com/fishemenbar

عرضه در سایت طلبه یار = https://www.talabeyar.ir

🔹عنوان : امام باقر (ع) از ما چه می خواهند؟

🔹پیام : برادری و کارجمعی

♻ ماهیت بحث : ولایت مداری دو رکن دارد یکی ارتباط با اهل بیت ع و رکن دوم ولایت مداری که معمولا مورد غفلت واقع می شود ارتباط با دوستان اهل بیت ع است. ارتباط قلبی که نامش می شود برادری و ارتباط عملی که نامش می شود کار جمعی و تشکیلاتی در این سخنرانی ما در پی تبیین این دو موضوع یعنی یعنی برادری و کار جمعی، از سخن و سیره امام باقر (ع) هستیم

انگیزه سازی     

• محوری ترین، موضوع در دین ما، که باید آن را با صدای بلند فریاد بزنیم، ولایت است آنچنان که امام باقر ع فرمود: «وَ لَمْ یُنَادَ بِشَیْ‏ءٍ کَمَا نُودِیَ بِالْوَلَایَه»(کافی، ج۲، ص۱۸)  حالا این ولایت چیست؟ و ولایت مداری چه لوازمی دارد؟ چگونه می شود ولایت مدار بود؟ ما معمولا ولایت مداری را خلاصه می کنیم در ارتباط نزدیک و تنگا تنگ با اولیای خدا یعنی اهل بیت ع.  می گوییم ولایت مداری یعنی معرفت، محبت و طاعت ولی خدا. حرف درستی است ولی آیا ولایت مداری به همین جا خلاصه می شود؟ یا نه! ولایت مداری یک ستاره ی دنبال داری است که به دوستان اهل بیت ع هم می رسد؟ به نظر می رسد، ولایت مداری دو رکن دارد یکی رابطه با ولی و دیگری رابطه با ولایت مداران.
• ما در بحث ولایت‌مداری در جامعۀ‌مان بیشتر یک بُعدش بحث می‌شود و آن ارتباط با ولی خدا است ولی از آن بُعد دیگرِ ولایت‌مداری که ارتباط عمیق با ولایت‌مداران و دوست داران اهل بیت ع  است، کمتر سخن به میان می آوریم. و شما برای اینکه در ولایت مداری پرواز کنید نیاز به هر دو بال دارید. یکی بال ارتباط با ولی خدا و دیگری ارتباط با ولایت مدارن.
• شخصی به امام باقر ع عرض کرد آقا جان یاران شما در کوفه فراوانند، بلند شوید قیام کنید. به نظر شما حضرت برای اینکه حرف آنها را در ولایت مداری، راستی آزمایی کند، چه سوالی پرسیدند؟ حضرت نه از میزان محبت شان به اهل بیت ع سوال کردند و نه حتی از میزان معرفتشان و یا میزان طاعتشان از اهل بیت ع. بلکه امام باقر(ع) صریحاً از ارتباط بین آنها سؤال می‌کنند! که شما ارتباط‌تان با هم چقدر خوب است؟! یعنی کافی نیست ارادت به امام باقر داشته باشی؛ ارتباط شما با هم چگونه است؟  آیا اینقدر ارتباطتان با هم قوی هست که اگر کسی نیازی پیدا کرد دست در جیب برادرش کند و به مقدار نیاز بردارد و وقتی او فهمید ناراحت نشود؟ آن شخص گفت نه حضرت فرمود بنابراین شما آمادگی یاری مرا ندارید. بلکه شما که حاضر نیستید برای همدیگر پول خرج کنید به خون دادن برای ما بخیل تر هستید. «عَنْ بُرَیْدٍ الْعِجْلِیِّ قَالَ: قِیلَ لِأَبِی جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ ع إِنَّ أَصْحَابَنَا بِالْکُوفَهِ جَمَاعَهٌ کَثِیرَهٌ فَلَوْ أَمَرْتَهُمْ لَأَطَاعُوکَ وَ اتَّبَعُوکَ  فَقَالَ یَجِی‏ءُ أَحَدُهُمْ إِلَى کِیسِ أَخِیهِ فَیَأْخُذُ مِنْهُ حَاجَتَهُ؟  فَقَالَ لَا  قَالَ فَهُمْ بِدِمَائِهِمْ أَبْخَلُ»(الاختصاص، مفید، ص۲۴) چه ارتباطی بین جان دادن برای اهل بیت ع و خرج کردن برای دوستان اهل بیت ع وجود دارد؟ اگر ربط نداشت حضرت از این موضوع سوال نمی کرد. معلوم می شود رکن دوم ولایت مداری، ارتباط با ولایت مداران است.

اقناع اندیشه

• خداوند صریحا به ارتباط تنگانگ مومنین در قرآن با نام ولایت اشاره می کند و می فرماید: مومنین بر یکدیگر ولایت دارند بعد می فرماید امر به معروف می کنند…«وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ یُقیمُونَ الصَّلاهَ وَ یُؤْتُونَ الزَّکاهَ وَ یُطیعُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ أُولئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزیزٌ حَکیمٌ؛ مردان و زنان مؤمن بعض از ایشان اولیاء بعض دیگرند، امر به معروف مى‏کنند و از منکر نهى مى‏نمایند و نماز به پا مى‏دارند و زکات مى‏پردازند و خدا و رسولش را اطاعت مى‏کنند، آنها را خدا به زودى مشمول رحمت خود مى‏کند، که خدا مقتدریست شایسته‏کار »(توبه،۷۱)
• علامه طباطبایی ذیل این به زیبایی رابطه امر به معروف با ولایت داشتن مومنین بر یکدیگر را توضیح می دهند:«مى‏فرماید:” مردان و زنان با ایمان اولیاى یکدیگرند”، تا منافقین بدانند نقطه مقابل ایشان مؤمنین هستند که مردان و زنانشان با همه کثرت و پراکندگى افرادشان همه در حکم یک تن واحدند، و به همین جهت بعضى از ایشان امور بعضى دیگر را عهده‏دار مى‏شوند. و به همین جهت است که هر کدام دیگرى را به معروف امر مى‏کند و از منکر نهى مى‏نماید. آرى، بخاطر ولایت داشتن ایشان در امور یکدیگر است- آنهم ولایتى که تا کوچکترین افراد اجتماع راه دارد- که به خود اجازه مى‏دهند هر یک دیگرى را به معروف واداشته و از منکر باز بدارد»(ترجمه تفسیر المیزان، ج۹، ص۴۵۵)
• ببیند ریشه امر به معروف و نهی از منکر آن ولایت است. چقدر موضوع امر به معروف را این ولایت لطیف می کند؛ کسی از سر شدت خیرخواهی و دلسوزی برادرش را امر به معروف و نهی از منکر کند چقدر دلنشین و اثر گذارتر است. مثل مادری که از سر مهربانی هم ممکن است سر بچه اش جیغ بنفش بکشد و او را از شعله ی سماور دور کند. حقیقت امر به معروف و نهی از منکر، این مهربانی است. 
• امیرالمومنین فرمود: «روحیه مومن این است که دلسوز است؛ الْمُؤْمِنُ غَرِیزَتُهُ النُّصْح‏»(غرر، ص۷۰) دلش برای همه ی عالم می سوزد؛ به همین دلیل وقتی می بیند که کسی با معصیت به خودش ضرر می زند، تحمل نمی کند هر چند ممکن است آن شخص به مومن بد و بی راه هم بگوید ولی او دست از خیرخواهی خودش [به وسیله امر به معروف و نهی از منکر ] بر نمی دارد.
• امام باقر ع در یک کلام کوتاه ولی پر مغز و پر معنا، گلایه بزرگی از پیروان خودشان را رسما بیان می کنند و می فرمایند: «شما در راه ولایت ما اهل بیت ع برادری نکردید بلکه به همین اندازه که همدیگر را به عنوان شیعه می شناسید با هم ارتباط دارید و بس؛ لَمْ تَتَوَاخَوْا عَلَى هَذَا الْأَمْرِ وَ إِنَّمَا تَعَارَفْتُمْ عَلَیْهِ»(کافی، ج۲، ص۱۶۸) امام باقر ع از ما چه می خواهند؟ این مساله کلیدی که هنوز حل نشده را می خواهند یعنی برادری. آنگونه که ندار باشید. دست در جیب همدیگر کنید و به مقدار نیاز بردارید و نارحت نشوید. بعد حضرت فرمود زمان ظهور این اتفاق خواهد افتاد. 

پرورش احساس                    

• اگر این مطالبه امام باقر ع اجابت شود، امام زمان عج خواهد آمد. یعنی ارتباط عمیق قلبی مومن با همدیگر  آنچان که بقیه الله العظم فرمودند:«لَوْ أَنَّ أَشْیَاعَنَا وَفَّقَهُمْ اللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اجْتِمَاعٍ مِنَ الْقُلُوبِ فِی الْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَیْهِمْ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ الْیُمْنُ بِلِقَائِنَا وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ السَّعَادَهُ بِمُشَاهَدَتِنَا»(احتجاج،ج۲، ص۴۹۹) باور می کنید این رمز ظهور است؟  و این راهبردی ترین کار در زمان غیبت است؟ یعنی دل ها در عهدی که با اهل بیت ع به یک دلی و اجتماع برسند. برادری برادری برادری.
• این برادری و ارتباط بین ولایت مداران ما را ابرقدرت خواهد کرد. ما را شکست ناپذیر خواهد کرد. چرا فرهنگ غرب، بر فردیت برنامه ریزی می کند. کاری می کند که کسی با دیگری کار نداشته باشد. برادری مفهومی است که در غرب مرده است. اصلا معنایش را از دست داده. و در بین ما برادری کم رنگ است.
• روای می گوید خدمت امام باقر ع رسیدم تا با حضرت خداحافظی کنم. فرمود: اى خَیثَمَه هر کس از دوستان ما را می بینى سلام مرا برسان و آنها را بتقواى خداى بزرگ سفارش کن بلافاصله بعد فرمودند و اینکه ثروت مندان بر فقیران توجه کنند و قدرت مندان بر ضعیفان دیدار کنند و زنده آنها بر جنازه میتشان حاضر شوند و در منازل بملاقات یکدیگر روند، زیرا ملاقات آنها با یک دیگر موجب زنده ساختن امر ماست، خدا رحمت کند بنده‏اى را که امر ما را زنده دارد.؛ دَخَلْتُ عَلَى أَبِی جَعْفَرٍ ع أُوَدِّعُهُ فَقَالَ یَا خَیْثَمَهُ أَبْلِغْ مَنْ تَرَى مِنْ مَوَالِینَا السَّلَامَ وَ أَوْصِهِمْ بِتَقْوَى اللَّهِ الْعَظِیمِ وَ أَنْ یَعُودَ غَنِیُّهُمْ عَلَى فَقِیرِهِمْ وَ قَوِیُّهُمْ عَلَى ضَعِیفِهِمْ وَ أَنْ یَشْهَدَ حَیُّهُمْ جِنَازَهَ مَیِّتِهِمْ وَ أَنْ یَتَلَاقَوْا فِی بُیُوتِهِمْ فَإِنَّ لُقِیَّا بَعْضِهِمْ بَعْضاً حَیَاهٌ لِأَمْرِنَا رَحِمَ اللَّهُ عَبْداً أَحْیَا أَمْرَنَا»(کافی، ج۲، ص۱۷۵) واقعا عجیب نیست برای شما که  امام باقر ع می فرماید شما که ارتباطتان با یک دیگر وصل می شود برای ما اهل بیت ع قدرت آفرین می شوید و حیات بخش امر و حکومت ما اهل بیت می شوید؟ امروز این را از ما می خواهند بگیرند. فردیت گرایی مساوی است با ضعف و زبونی و جمع گرایی از یک منشاء الهی و قلبی شما را قوی خواهد کرد.
• بنابراین امروز مهم ترین کاری که ما داریم کار جمعی است، نام این کار جمعی تشکیلات است. شبکه شدن مومنین با یکدیگر است در مقام قلب و عمل. همان کاری که خود امام باقر ع انجام دادند. مقام معظم رهبری ع فرمودند:«امام باقر ع در ایجاد تشکیلات تشیع و یک سازمان قوی و همگانی از همه‌ی وسایل مشروع و ممکن استفاده کرد.» (۲۵/۶/۶۷‌) . نهمین‌که افرادی را تربیت کند، به عنوان وکیل و نایب ‌خود بگذارد که کار آن حضرت را دنبال کنند، و ادامه‌ی تبلیغات و تعلیمات آن حضرت را به عهده بگیرند. این سازماندهی ‌پنهانی امام باقر بود، که از زمان قبل از امام باقر شروع شده بود، اما در زمان آن حضرت یک هیجان بیشتری پیدا کرد» (۹/۵/۶۶)

رفتار سازی

• اصلا کار ولایت هم همین شبکه سازی بین آحاد جامعه ایمانی است. این مطلب را حضرت زهرا س درباره فلسفه ولایت فرمودند:«اطاعت از ما اهل بیت شما را مثل نخ تسبیح به یکدیگر متصل می کند و امامت ما اهل بیت شما از تفرقه و جزیره شدن در امان نگه می دارد، طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّهِ وَ إِمَامَتَنَا أَمَاناً لِلْفُرْقَه»(الاحتجاج، ج۱، ص۹۹)
• تشکیلات یعنی چی؟ همه احساس مسئولیت می‌کنند! همه مشارکت دارند! همه رأی دارند، همه دلسوزی دارند. همه خودشان را مسئول می‌دانند، همه رأی دارند، همه دلسوزی دارند. تشکیلات به این می‌گویند. تشکیلات یعنی خودشان مسائل خودشان را حل می‌کنند. اداره! خودشان مسائل خودشان را حل نمی‌کنند؛ ناظر بیرونی باید حل کند یا مدیر.
• البته باید برای کار تشکیلاتی، ظرفیت سازی کرد. کمی ها و کاستی های یکدیگر را تحمل کرد. ممکن است در کار جمعی یک نفر قوی باشد و دیگری ضعیف. کسانی که قوی ند باید از ضعفاء همچنان که امام باقر ع فرمود دستگیری و رسیدگی کنند. اگر در بستر تشکیلات همدیگر را تحمل کردید و لبخند زدی هنر کردی!
• مذهبی‌های یک شهر اگر می‌توانستند استعدادهای‌شان را در یک حرکت اقتصادی به مشارکت بگذارند، می توانستند بزرگترین حرکت‌های اقتصادی شهرها را شکل دهند. هر کسی استعداد خودش را در مُشت خودش نگه داشته، با کس دیگر به مشارکت نمی‌گذارد! حاضر نیست کس دیگر استعداد او را ببرَد. بعضی از کارهای خوب، حتی به شدت تنهایی و مخفیانه انجام می‌گیرد! نقص دارد این کارها! عیبی ندارد این کار را با مشارکت دو تا دیگر از رفقایت انجام می‌دادید، تقسیم می‌شد! اکثرش مال تو است! به قول امام باقر ع بگذار دست تو جیب تو کند!
• ما کار تشکیلاتی را باید از مهدکودک‌ها، مدرسه‌ها و مسجدها آغاز کنیم. امام جماعت هر مسجدی، رئیس گروهی از مردم است، امام جماعت، یعنی «رئیس جماعت»؛ ما در فارسی این‌را به‌غلط و غیرسیاسی ترجمه می‌کنیم! ما به امام جماعت می‌گوییم «پیشنماز»؛ درحالی‌که او رئیس جمعی از مردم است. پیشنماز یعنی کسی که نماز می‌خواند و پیش‌تر از دیگران می‌ایستد. درحالی‌که فلسفۀ حضور در مسجد و اقتدا به امام جماعت، پیشنمازی نیست، بلکه تمرین امام داشتن، تمرین ولایت‌پذیری، تمرین حضور در جمع و تمرین صف‌بندی شدن است.
• در یک جمع بندی ائمۀ هدی(ع) صریحاً دربارۀ کلمۀ «رابِطوا» در آخر سورۀ آل‌عمران، می‌فرمایند: «رابِطُوا عَلَى الْأَئِمَّهِ»(تفسیر قمی/۱/۱۲۹) یعنی برای کمک کردن به امام‌تان به هم کمک کنید. ما ولایتمداری را در دو بخش طولی و عرضی تفسیر می‌کنیم. رابطۀ طولی، همان تبعیّتی است که از ولایت داریم. و رابطۀ عرضی هم تبعیّتی است که از یکدیگر داریم؛ مؤمنین «أولیاءُ بَعض» هستند (وَ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیاءُ بَعْضٍ؛ توبه/۷۱)
• این بخش از معارف ولایتمداری در جامعۀ ما خیلی مهجور بوده است؛ امیدواریم که دیگر از این مهجوریّت خارج بشود و البته به برکت وجود تشکیلات. 
•  

بازدیدها: ۱۸۷۹

ادامه مطلب