طلبه یار | سایتی جامع برای همه طلاب
روز سوم ـ فقدان شرایط امر به معروف و نهی از منکر
فیش سخنرانی کوتاه – شبهات پیرامون قیام سیدالشهداء علیه السلام
ایجاد انگیزه به روش سوال
ازجمله شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر اینه که برای شخص ضرر جانی و مالی نداشته باشه
قدرت بر انجام داشته باشه و احتمال تاثیر هم بده
ولی وقتی به حرکت اباعبد الله که خودشون فرمودند برای امر به معروف و نهی از منکر است بررسی می کنیم نه تنها این شرایط نبود بلکه یقین بر این بود با اون پیشینه ایی که حکومت بنی امیه در قتل و غارت داشتند که ضرر جانی و مالی داره و معلوم بود که اباعبد الله با این یاران انگشت شمار توان مقابله با بنی امیه رو نداره و بنی امیه هم به این سادگی دست از حکومت بر نمی داره و حرکت اباعبد الله تاثیر به سزایی رو اون ها نمی ذاره
پس امام حسین علیه السلام به چه منطقی حرکتشون رو شروع کردند ؟
آیا حضرت احتمال تاثیر میدادند؟
آیا کسی هم در روز عاشورا متحول شد؟
اقناع اندیشه
به روش مقایسه و توضیح
برای پاسخ به این سوال ابتدا لازمه یه مقدمه بیان بشه و اون اینه که
رفتار امام میزان سنجش شرایط امر به معروف و نهی از منکر نه اینکه ما شرایط امر به معروف رو بذاریم وسط اون وقت رفتار امام رو به اون بسنجیم بگیم این رو نداشت پس این حرکت امام اشتباه بود
بنابراین اگه یه جایی دیدیم که امام علی رغم نبود شرایط امر به معروف و نهی از منکر این کار رو کرد یعنی اینکه جایی هم داریم که هر چند شرایط نیست ولی لازمه که آدم امر به معروف و نهی از منکر کنه مثل اینکه شما پشت چراغ قرمز ایستاید و وقتی چراغ سبز می شه شما حق حرکت داری بنابراین شرط حرکت شما سبز شدن چراغ هست ولی گاهی اوقات ضرورتی پیش می آد که افسر راهنمایی رانندگی به شما می گه علی رغم اینکه چراغ قرمز هست می تونید از چراغ قرمز عبور کنید و هیچ کسی هم نمی تونه به شما ایراد بگیره
تو امر به معروف و نهی از منکر هم همینه یعنی همیشه این طور بوده که با شرایطی این کار واجب می شده ولی حالا چه ضرورتی مهم تر از اون شرایط پیدا شد که امام دست از شرایط برداشته و از چراغ قرمز عبور کرد اون رو باید پیدا کرد
و البته این موارد کم ضرری به قاعده شما نمی زنه
شما ببنید کشتن انسان مسلمان درست نیست ولی اگر دشمن از مسلمانان به عنوان سپر انسانی استفاده کرد تا پیشروی کنه سپاه اسلام می تونه سپر انسانی خودی رو به قتل برسونه و گناهی هم بر اون ها نیست و اون هایی هم کشته می شند شهید به حساب می آند هر چند به دست خودی کشته شدند
یعنی این جا آدم تن به ضرر می ده تا به مصلحت مهم تری برسه
اما ضرورت پیش اومده یا اون مصلحتی که باعث شد امام این ضرر رو به جان بخره چی بود ؟
اون ضرورت حضور حکومت ظلمی بود که ریشه دین رو می کند
امام حسین علیه السلام از همون روز اول تو مدینه به مروان حاکم مدینه گوش زد کرد که با یزید بیعت نکنه
فرمود انا لله و انا الیه راجعون و علی السلام السلام اذ قد بلیت الامه براع مثل یزید
باید با اسلام وداع کرد زیرا زمامت امت رو چون یزیدی بر دوش می کشه
یعنی اون جایی که یزید هست اسلام نیست و اون جایی که اسلام هست یزید نیست
برای چنین ضرورتی یعنی حذف اسلام امام به صحنه نبرد می آد هر چند به قیمت از دست دادن جانش باشه
اما درباره شرط دوم یعنی قدرت داشتن
شهید مطهری می فرماید این شرط به این معنا نیست که اگر قدرت نداشتی پس بی خیال امر به معروف و نهی از منکر
این شرط یعنی اینکه اگه قدرت نداری باید بری قدرتش رو به دست بیاری
مثل اینکه به یک سپاهی می گند باید بتونی تیراندازی کنی تا ما تو رو بفرستیم خط مقدم
این به این معنا نیست که پس من که بلد نیستم تیرانداز ی کنم خط مقدم نمی رم این طور جنگ تعطیل می شه
نه باید بتونی یعنی باید بری تیراندازی رو یاد بگیری
بعد ایشون می فرماید به قدری این به دست اوردن قدرت مهمه که گاهی به شما اجازه می دن از حرام هم بگذری
ببنید خدمت در حکومت ظلم مثل پهلوی یا بنی عباس ها حرام هست ولی اگه کسی بتونه تو این حکومت حقی رو بگیره و یا باطلی رو از بین ببره اهل بیت علیهم السلام به شیعیان اجازه ورود به حکومت رو می داند تا این امر به معروف و نهی از منکر تعطیل نشه و اگر کسی قدرت پیدا کرد این کار رو ادامه بده
اما درباره احتمال تاثیر
ما دونوع تاثیر داریم
یکی تاثیری که همان آن می ذاره مثل اینکه شما الان به یه خانم بد حجابی می گی خانم حجابت رو رعایت کن و او هم روسریش رو درست می کنه
یه تاثیر هم در آینده داریم یعنی ممکن الان که شما نهی از منکر می کنید تاثیری نداشته باشه ولی در آینده این کار شما اثر گذار خواهد بود
در این صورت هم فرمودند نهی از منکر واجب هست
مثل قیامی که در کشورهای اسلامی بر ضد حکومت های جور رخ داده شاید الان اثر آن چنانی نداشته باشه که داره ولی گیرم نداشته باشه ولی در آینده می تونه خط سرنوشت ملت ها رو تغییر بده این قیام و نهی از منکر واجب هست
حالا شما حسابش رو کنید یه آدم که رسمی شراب می خوره و حدود اسلامی رو زیر پا می ذاره شده رئیس حکومت اسلامی و فرمود مردم به دین حاکمانشون هستند یعنی حاکمان نقش به سزایی در نهادینه کردن دین در جامعه دارند همان طور که در بی دین کردن مردم نقش آفرینند
یزید کار رو به جایی رسونده به نام اسلام ترویج شرک می کنه در چنین وضعیتی که دیگه از اسلام جز نامی نمانده امام به پا می خیزه و حرکتش رو شروع می کنه ۱
پرورش احساس
چقدر درباره امر به معروف و نهی از منکر سفارش شده خدا می دونه
فرمود : به وسیله امر به معروف هست که همه عبادت ها اقامه می شه این تعطیل بشه همه عبادت ها کرکرش رو باید پایین کشید
سرنوشت فردی انسان گره خورده با این موضوع که شما نسبت به سرنوشت دیگران بی تفاوت نباشی
ایمان و عمل صالح به تنهایی موجب سعادت نمی شه بلکه فرمود ان الانسان لفی خسر الا اللذین آمنوا و عملو ا الصالحات
( سوره عصر ، آیه ۲)
کسی ایمان بیاره و عمل صالح انجام بده و هم دیگر رو توصیه کنند به حق و صبر توصیه از مقوله امر به معروف هست
جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در بین فرائض
شما فکر نکنید امر به معروف و نهی از منکر ، فرضیه ایی است در کنار فرائض نه بلکه بر دیگر فرائض فخر فروشی می کنه و فضیلت این فرضیه طعنه می زنه به تمامی فرائض دیگه، اشاره می کنه برید عقب بایستد که من اومدم اصلا صدر فهرست فضائل رو برای خودش اختصاص داده
و ما أعمالُ البِرِّ کُلُّها و الجِهادُ فی سَبیلِ اللّه ِ عِندَ الأمرِ بِالمَعروفِ و النَّهیِ عَنِ المُنکَرِ ، إلاّ کَنَفثَهٍ فی بَحرٍ لُجِّیٍّ . ( نهج البلاغه خطبه ۳۷۴ )
امام على علیه السلام : همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا، در مقایسه با امر به معروف و نهى از منکر نیست مگر همچون آب دهانى که در دریایى ژرف انداخته شود.
اون شاخصی که خدا با اون از ما ، به عنوان بهترین امت یاد می کنه همینه فرمود
کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللّه ِ وَ لَوْ آمَنَ أَهْلُ الْکِتابِ لَکانَ خَیْرا لَهُم مِنْهُمُ الْمُؤْمِنُونَ وَ أَکْثَرُهُمُ الْفاسِقُونَ (سوره آلعمران : ۱۱۰)
«شما بهترین امّتی هستید که برای مردم پدیدار گشته است، که امر به معروف ونهی از منکر می کنید وبه خدا ایمان دارید. اگر اهل کتاب نیز ایمان بیاورند برایشان بهتر است، بعضی از ایشان مؤمنند ولی بیشترشان فاسدند
تیر درشت صحیفه عمل مومنه
( نترسید بگید فرمود نهی از منکر اجل کسی رو جلو نمی اندازه عمر کسی رو کوتاه نمی کنه )
صبغه جهادی امر به معروف و نهی از منکر
الجِهادِ على أرْبَعِ شُعَبٍ : على الأمرِ بالمَعروفِ و النَّهیِ عنِ المُنکَرِ ….، فمَن أمَرَ بالمعروفِ شَدَّ ظَهْرَ المُؤمنِ، و مَن نَهى عنِ المُنْکَرِ أرْغَمَ أنْفَ المُنافِقِ، ( الکافی/ج۲ / ۵۰ باب صفه الإیمان ….. / ص : ۵ )
سبقت در امر به معروف
فرمود در امر به معروف از هم سبقت بگیرید
عنه علیه السلام : إنْ کُنتُم لا مَحالَهَ مُتَسابِقینَ فتَسابَقوا إلى إقامَهِ حُدودِ اللّه ِ، و الأمْرِ بالمَعْروفِ ( غررالحکم /۳۳۲ الفصل الثانی فی الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر )
متاسفانه ما در ترک امر به معروف از هم سبقت می گیریم
پیامدهای منفی ترک امر به معروف و نهی از منکر
عنه صلى الله علیه و آله : لتأمُرُنّ بالمعروفِ و لَتَنهُنَّ عَنِ المُنکَرِ ، أو لَیُسلِّطَنَّ اللّه ُ شِرارَکُم علىَ خِیارِکُم ، فیَدعو خِیارُکُم فلا یُستجابُ لَهُم . ( الکافی /ج ۵ / ۵۶ باب الأمر بالمعروف و النهی عن المنکر )
پیامبر خدا صلی الله علیه وآله : باید امر به معروف ونهی از منکر کنید وگرنه خداوند بدهای شما را بر خوبانتان مسلّط می گرداند ودر این صورت نیکانتان دعا می کنند ولی دعایشان مستجاب نمی شود .
یعنی بدهاتون تو سرتون می زنند و کاری هم از دست خوباتون بر نمی آد
فرمود چند برابر خوب ها رو خدا عذاب کرد تو بین چند تا بد ها موسی نب ی سوال کرد خدایا این خوب که گناهی نداشتند
فرمود گناه اینها این بود که با اهل معصیت کنار می اومد ند و نهی از منکر نمی کردند
عوامل ترک امر به معروف ترس ، خجالت ، بی تفاوتی
خیلی ها اهل دردسر نیستیم حوصله درگیری و بگو مگو رو نداریم خجالت می کشیم ترس داریم
برای همین بی تفاوتیم
امام على علیه السلام ـ خطاب به مردى که در جنگ صفین به آن حضرت گفت: تو به عراق خود بر گرد و ما به شاممان بر مى گردیم ـ فرمود : مى دانم که این سخن تو از روى خیرخواهى و دلسوزى است…
إنَّ اللّه َ تَبارَکَ و تَعالى لَم یَرضَ مِن أولِیائهِ أن یُعصى فی الأرضِ و هُم سُـکوتٌ مُذعِنـونَ لا یَأمُرونَ بِالمَعروفِ و لا یَنهَونَ عَنِ المُنکَرِ ، فوَجَدتُ القِتالَ أهوَنَ عَلَیَّ مِن مُعالَجَهِ الأغلالِ فی جَهَنَّمَ ( بحارالأنوار / ۳۲ / ۵۲۵ / باب ۱۲- باب جمل ما وقع بصفین )
خداوند تبارک و تعالى راضى نمى شود که در زمین نافرمانى شود و دوستان او خاموش بنشینند و دم بر نیاورند و امر به معروف و نهى از منکر نکنند. بنا بر این، من جنگیدن را آسانتر از کند و زنجیرهاى دوزخ یافتم.
رفتار سازی
برای امر به معروف و نهی از منکر خودمون شروع کنیم از خانواده مون شروع کنیم
از هر جایی که دستمون می رسه
فرمود قوا انفسکم و اهلیکم نارا ( سوره تحریم آیه ۶ )
واعظ نفسانی داشته باشیم که ما رو نهی کنه از منکر و امر به معروف کنه
تقوی ناهی از منکر ،نماز ناهی از منکر مثل ترمز دست ی لب پرتگاه گناه آدم رو نگه می داره
مقام معظم رهبری فرمودند نگید اثر نداره اگه همه بگند اثر داره
به اندازه گفتن واجبه
(نرم افزار هدایت در حکایت ، امر به معروف ص ۴۵۶ تا ۵۹)
مرحوم آیت الله شاه آبادی استاد عرفان امام خمینی بودند و حضرت امام(رحمه الله) از آن بزرگوار به«شیخ ما» یا« شیخ بزرگوار ما» یاد می کردند و این تعبیر، نشانِ عظمت آن عارف بزرگ نزد حضرت امام خمینی بود. از ویژگی های مرحوم شاه آبادی آن بوده که عرفان آن بزرگوار، مانع حضور وی در صحنه های اجتماع نبوده است. تلاش های آن مرحوم با عنوان امر به معروف و نهی از منکر، گویای این نکته است. آورده اند که در نزدیکی منزل مرحوم شاه آبادی، دکتری منزل داشت که تحت تأثیر فرهنگ غربی برای دخترش یک معلم موسیقی استخدام کرده بود و طبعاً نواختن وقت و بی وقت آلات موسیقی موجب سلب آرامش همسایه ها می شد. مرحوم شاه آبادی برای دکتر پیغام فرستاد که دست از این کار بردارد و موجبات آزار همسایه ها را فراهم نکند، اما جواب دکتر آن بود که من دست از این کار برنخواهم داشت و تو نیز هر آن چه می خواهی انجام بده! ابتکار مرحوم شاه آبادی آن بود که به مردم گفت: از این پس هر کس از کنار مطب این دکتر عبور می کند، وارد مطب شود و با زبان نرم و ملایم دکتر را از این کار باز بدارد. مردم نیز طرح مرحوم شاه آبادی را اجرا کردند دیری نگذشت که دکتر خود را با مخالفت افکار عمومی مواجه و به قول معروف هوا را ابری دید. برای مرحوم شاه آبادی پیغام فرستاد که شما با پشتوانه ی مردمی کار خود را انجام دادی. اگر به مراجع قضایی مراجعه می کردی، به راحتی جوابشان را می دادم، امّا این شیوه را پیش بینی نکرده بودم. به این طریق مرحوم شاه آبادی توانست جمعی را از آزار و اذیّت برهاند و در حقیقت با یک منکر به صورت عملی مبارزه کند. به نظر می رسد که مرحوم شاه آبادی این شیوه ی نهی از منکر را از رسول مکرم اسلام(صلّی الله علیه و آله)، اقتباس و پیروی کرده باشد. مردی خدمت رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) آمد و از این که همسایه اش او را آزار می رساند، زبان به گلایه گشود. رسول خدا(ص) که کانون علم و بردباری بود، او را به صبر دعوت کرد. مرد آرام شد و رفت. چند روز بعد برگشت و از آزار و اذیّت همسایه زبان به شکایت باز کرد. مجدداً رسول خدا(صلّی الله علیه و آله) او را به شکیبایی فرا خواند. دوباره پس از چند روز، آن مرد بازگشت و از همسایه اش شکوه نمود. این بار پیامبر(صلّی الله علیه و آله) به او فرمود: اسباب خود را جمع کن و داخل کوچه قرار بده. مردم که از کوچه عبور می کنند، از تو علّت این اقدام را سؤال می کنند و تو نیز علّت این کار خود را به آن ها بگو( آزار و اذیّت همسایه) مرد همین ابتکار را به کار برد. رهگذران بودند و سؤال و جواب این مرد و بالاخره مراتب به گوش همسایه ی مردم آزار رسید و آبروی خود را در خطر از دست رفتن دید. خدمت همسایه رسید و با الحاح و التماس از او خواست اسباب خود را به منزل ببرد و بیش از این به مردم چیزی نگوید و قول داد که من بعد همسایه ی خود را آزار نرساند. مرد که مقصود را حاصل دید، اسباب خود را به منزل برگرداند و از آن پس همسایه اش او را آزار نرساند.
امر به معروف به کسی ضرر نمی زنه
١٢٨۴۶- رسولُ اللّه ِ صلى الله علیه و آله : إنَّ الأمرَ بِالمَعروفِ و النَّهیَ عَنِ المُنکَرِ لا یَدفَعُ رِزقا، و لا یُقَرِّبُ أجَلاً ( مجموعهورام ۲ ۲۳۹ الجزء الثانی ….. ص : ۱ )
ضرر نمی زنه ، رشوه می ده بگو جلوش رو بگیر نگو زیر آب زدن مراعات مردم رو می کنه مراعات خدا رو نمی کنه
گاهی این عین لطف به دیگرانه هر چند طرف بدش بیاد یا ناراحت بشه گاهی لازمه ی محبت اینکه دستش رو ول کنی
بخور زمین
البته رعایت بعضی نکات هم برای تاثیر گزاری لازمه
(نرم افزار هدایت در حکایت ، امر به معروف ص ۳۱۳ )
آقای قرائتی: به یکی از مساجد شهرستان بابل رفتیم تا نماز بخوانیم. برخی گفتند: هر چه در مورد امر به معروف و نهی از منکر می گوییم، تأثیری ندارد. به آن ها گفتم: کد دارد و باید از راهش وارد شد. دوده و گچ هر دو منکرند. اگر در یک دست، دوده و در دست دیگر گچ بنشیند، برخورد صحیح با آن به این شکل است که با گرده ی گچ باید به طور انقلابی برخورد کرد، ولی دوده را باید با باد ملایم دور ساخت؛ امّا اگر کسی بخواهد با دوده برخورد انقلابی کند، هم دستش سیاه می شود و هم دوده به لباس یا پوست بدنش می چسبد و سیاه می شود یعنی باید با برخی به طور خشن برخورد کرد و با عدّه ای دیگر باید ظریف بود. همه جا نمی توان صحبت از امر به معروف و نهی از منکر کرد؛ در هر جا باید به تناسب شرایط آن سخن گفت )
روضه کوتاه
فرمود : الاترون ان الحق لا یعمل به و ان الباطل لا یتنهی عنه لیرغب المومن فی لقا الله محقا (بحارالأنوار ۷۵ ۱۱۶ باب ۲۰- مواعظ الحسین بن أمیر المؤمنین علیهم السلام )
حسین تاب نداره ببینه حق عمل نمی شه و از باطل نهی نمی شه برای همین می آد گودی قتلگاه
می خواد بگه امر خدا این قدر ارزش داره که حسین هم فداش بشه قربونی بشه
نمی تونه حسین ببینه کسی به خدا نه بگه
نمی تونه بایسته و ببینه حرف خدا رو زمین مونده و کسی نیست عمل کنه
حسین راحت می ره گودی قتلگاه
می خواد بگه شما با دین بازی می کنید من سر دین سر می دم تا قدر امر دین رو بدونید
برای خدا تو کربلا ببین چقدر راحت در و یاقوت می پاشه
چقدر راحت اباعبد الله از اکبرش ،علی اکبری که فرمود شبیه ترین افراد به پیامبر خدا ست اکبر نیست رسول خدای د یگه ست که خدا به اباعبد الله داده وقتی علی بر ای وداع رفت بین خانواده برگشتش طول کشید اباعبدالله آمد فرمود علی رو رها کنید علی ممسوس فی ذات الله این اکبر این قدر گرون قیمته ارزون نیست
وقتی می خواست بره آیه ای رو پشت سر اکبر خوند که در شان انبیا نازل شده ان الله اصطفی آدم و نوح و آل ابراهیم و آل عمران علی العالمین
ولی برا ی خدا حسین راحت می گذره
تا اومد اجازه خواست بلافاصله اباعبد الله فرمود برو اکبرم
ولی گمان مکن که گفتم برو دل از تو برید ….
از پست دویدم نفس شمرده زدم
………..
ولی وقتی اکبر از اسب به زمین خورد آقا دوان دوان خودش رو به اکبر رسوند
یه جوری صورت به صورت اکبر گذاشت که دشمن گفت حسین جان داد شروع کرد دشمن هله هله کردن و دست افشانی کردن
ولی حسین ابایی نداره از این حرفها هفت مرتبه فریاد می زنه ولدی علی ولدی علی ولدی ……….
اف بر این چون اکبری رو نمی تونه در خودش نگه داره
منبع
پرسش ها و پاسخ های دانشجویی ، وی‍ژه محرم ، ص ۹۱ الی ۱۰۰
بازدیدها: ۸۰۳
