نوروز و صله رحم

بسم الله الرحمن الرحیم

فیش منبرعید نوروز

نوروز و صله رحم

**

کانال فیش منبر در ایتا

https://eitaa.com/fishemenbar

عرضه در سایت طلبه یار = https://www.talabeyar.ir

یکی از فرصتهای بزرگ عید نوروز صله رحم است :

امیرالمۆمنین علی(علیه السلام) در خطبه‌ی متقین نهج البلاغه، به این نکته توصیه می فرمایند که یکی از ویژگیهای پرهیزگاران، پیوند و ارتباط با ارحام و خویشاوندان است. با توجه به اهمیت این مسأله در اسلام و توصیه های فراوانی که در دستورهای دینی نسبت به این موضوع رسیده است، برآنیم تا به تشریح ابعاد این مسأله و بیان آثار آن در دنیا و آخرت بپردازیم؛ امید است با دقت درین مسأله و ابعاد فردی و اجتماعی آن و نیز کارکردها و آثار آن، عموم افراد را با اهمیت این سنّت اسلامی که در جامعه کنونی ما تا حدودی کم رنگ شده و بلکه می توان گفت به فراموشی سپرده شده است آشنا کرد و آنان را به انجام آن ترغیب و نسبت به ترک آن هشدار دهیم.

فوائد صله رحم چیست؟

فایده‌ی اول «تُحَسِّنُ الْخُلُقَ» دید و بازدید سبب می‌شود خلق انسان خوب می‌شود. چون آدم‌های منزوی، مرتب از داخل خودشان را می‌خورند. آدم‌هایی که معاشرت می‌کنند، اخلاقشان هم اجتماعی می‌شود. آدم‌هایی که نه می‌روند نه می‌آیند نه کسی را می‌برند، نه با کسی رفت و آمد می‌کنند، اینها مرتب یک ذره یک ذره خودشان هم یک آدم‌های خموش، خمودِ عبوس می شوند.

«تُحَسِّنُ الْخُلُقَ» «وَ تُسَمِّحُ الْکَف» (کافی/ج۲/ص۱۵۱)‏ دید و بازدید سخاوت را رشد می‌دهد.

«وَ تُطَیِّبُ النَّفْس‏» (کافی/ج۲/ص۱۵۱) روح لطیف می‌شود، طیب می‌شود. «وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْق‏» (کافی/ج۲/ص۱۵۱) صله‌ی رحم رزق را زیاد می‌کند.

«یُحَوِلُ الحِساب» کسی که اهل دید و بازدید با فامیل‌ها شد در قیامت حسابش آسان است.

در قیامت چند حساب داریم :

«حِساباً شَدیدا» (طلاق/۸) ، «حِساباً یَسیراً» (انشقاق/۸) ،«بِغَیْرِ حِساب‏»

حساب شدید، برای آنها است که برای مردم سخت می‌گیرند. هر کس با مردم سخت بگیرد، خدا هم در قیامت به او سخت می‌گیرد. هر کس با مردم روان باشد، حسابش هم در قیامت روان است.

صله‌ی رحم، «یُحَوِلُ الحِساب» روز قیامت حساب را روان می‌کند. «تَدْفَعُ مِیتَهَ السَّوْءِ» یا «مِیتَهَ السَّوْءِ» (بحارالانوار/ج۷۴/ص۱۷۴) صله رحم بد مردن را دفع می‌کند. بعضی‌ها بد می‌میرند. زجرکش می شوند. حالات احتضارشان، بعضی‌ها هم مرگ، وقتی می‌میرند انگار گل بو می‌کنند. اگر کسی اهل دید و بازدید شد، مردنش آسان است.

حدیث داریم «فی الجنه درجه» بهشت یک مقامی است که «لا یبلغها إلا ثلاثه» (اعلام‌الدین/ص۱۵۲) هیچ کس به آن مقام نمی‌رسد مگر سه گروه!

امام عادل، رهبر عادل، «رَحِمٍ وَصُول‏»  فامیلی که اهل دید و بازدید باشد. «ذُو عِیَالٍ صَبُور» (بحارالانوار/ج۷۱/ص۹۰) آدم عیالمندی که فقیر است، اما صبور! صورت خودش را با سیلی سرخ نگه می‌دارد. به کسی نمی‌گوید. «تُنْمِی الْأَمْوَالَ» صله‌ی رحم مال را رشد می‌دهد، «تُزَکِّی الْأَعْمَالَ» (کافی/ج۲/ص۱۵۷) صله‌ رحم، اعمال را تصفیه می‌کند. «تَدْفَعُ الْبَلَاء» صله‌ی رحم بلا را از جان انسان دور می‌کند. «یُحِبُّ اللَّه‏» کسی که با فامیل رفت و آمد کند، خدا او را دوست دارد. «لِسَانَ صِدْق‏» نامش به نیکویی برده می‌شود.

رسول خدا(صلی الله علیها وآله) فرموده است: « انسانی که صله‌ی رحم می کند و خداوند به سبب آن، عمر سه ساله او را به سی و سه سال افزایش می دهد؛ در مقابل، انسانی که قطع رحم می کند خداوند عمر سی ساله او را به سه سال یا کمتر از آن کاهش می دهد»

نقش صله‌ی رحم در طول عمر انسان

یک روز امام صادق به یک نفر گفت: یا میسر! «یَا مُیَسِّرُ قَدْ حَضَرَ أَجَلُکَ غَیْرَ مَرَّه» بارها عزرائیل آمده است، جان تو را بگیرد. «کُلَّ ذَلِکَ یُۆَخِّرُکَ اللَّهُ بِصِلَتِکَ رَحِمَک‏» هر دفعه عزرائیل آمده است جان تو را بگیرد، تو قبلش یک صله‌ی رحم کردی خدا عمر تو را طولانی داده است. «وَ بِرِّکَ قَرَابَتَک‏» (وسائل‌الشیعه/ج۹/ص۳۸۹) و این به این است که به فامیل‌هایت می‌رسی.

به فامیل‌هایت می‌رسی نه اینکه پول دولت را برداری بدهی. نه اینکه فامیل‌هایت را استخدام کنی. از پول شخصی! آخر گاهی وقت‌ها آدم به فامیلش می‌رسد. ماشین دولت را می‌دهد می‌گوید: برو! به فامیلش می‌رسد الکی فامیل‌هایش را استخدام می‌کند. به فامیلت می‌رسی یعنی از ملک خودت! از مال حلال!

دوری از تبعیض در صله‌ی رحم و رسیدگی به خویشاوندان

«تَزِیدُ فِی الْأَعْمَارِ» (مستدرک/ج۱۵/ص۲۴۱) گفتیم عمر را زیاد می‌کند. «وَ إِنْ کَانَ أَهْلُهَا غَیْرَ أَخْیَار» (مستدرک/ج۱۵ /ص۲۴۱) گرچه فامیل تو آدم خوبی هم نیست. یعنی اگر فامیل بد هم داری، اگر دیدن او رفتی عمر تو طولانی می‌شود. یعنی اینجا گزینشی نیست. یعنی برخورد دوگانه نکن.

حدیث داریم از امام رضا است. فرمود: کسی که سلام‌هایش فرق می‌کند با پولدار و فقیر، خدا بر او غضب می‌کند: «مَنْ تَوَاضَعَ لِغَنِیٍّ طَلَبا» (بحارالانوار/ج۷۵/ص۵۶) اگر کسی را به خاطر پول‌هایش به او احترام بیشتری کردی بخشی از دین تو از بین می‌رود.

صله‌ی رحم خوب است، عید دیدو بازدید می‌روید. اما فرقی بین پولدار و فقیر نگذارید.

حدیث داریم سه ساله اگر اهل صله‌ی رحم باشد عمرش سی ساله می‌شود.  و آدمی که سی سال عمر دارد، اگر با فامیل‌هایش قطع رابطه کند، سی سالش سه می‌شود.

حدیث داریم چه افرادی که گناهکار هستند، اما چون به فامیل‌ها سر می‌زنند وضعشان خوب است. چه آدم‌هایی که همه نماز شب خوان هم هستند، چون اخمو هستند و با هم قهر هستند، زندگی‌شان نکبت است.

حدیث داریم. حتی افراد گناهکار اهل دید و بازدید باشند وضعشان خوب است. و افراد با تقوا اگر اهل آمد و رفت نباشند، در زندگی‌شان نکبت قرار می‌گیرد.(کتاب کافی)

چگونه صله‌ی رحم کنیم؟

۱- «بالنفس و فیه أخبار کثیره» آنجایی که می‌توانی از جانت مایه بگذار.

۲- «ثم بدفع الضرر» جلوی ضرر را بگیر.

۳- «بجلب النفع‏» (بحارالانوار/ج۷۱/ص۱۰۹) یک نفعی به او برسان.

رفتی یکجایی مثلاً میوه ارزان است، زنگ بزن خواهر! من رفتم فلان‌جا میوه ارزان است. تو هم الآن برو … نگو: به من چه! می رود گران می‌خرد می‌فهمد. خوب به او بگو.

استحقاق راه یابی به بهشت

رسول خدا(صلی الله علیها وآله) می فرماید: «شش عمل است که هرکس یکی از آنها را انجام دهد در روز قیامت به نفع او احتجاج خواهند کرد تا او را وارد بهشت کنند و به خداوند عرضه می دارند: خدایا این بنده ای است که در دنیا عمل مرا به جای آورده است. آن شش عمل عبارتند از: نماز، زکات، حج، روزه، ادای امانت و صله‌ی رحم.»(مستدرک الوسایل؛ ج۱؛ ص ۷۳)

آثار قطع رحم

قطع رحم یکی از برجسته ترین اموری است که آثار و پیامدهای محسوس و خطرناکی در زندگی انسان دارد و هشدارهائی که در روایات در این باره از ائمه نقل شده است بخوبی گویای خطرناک بودن آن است و شاید این همه تأکید بر تداوم ارتباطات خانوادگی و اجتماعی و پرهیز از قطع ارتباطات، برای دور نگهداشتن انسانها از آثار مخرب و ویرانگر و سعادت زدای آن باشد. در این جا به اجمال، به برخی از پیامدهای قطع رحم اشاره می کنیم:

حدیث داریم از امام رضا است. فرمود: کسی که سلام‌هایش فرق می‌کند با پولدار و فقیر، خدا بر او غضب می‌کند : «مَنْ تَوَاضَعَ لِغَنِیٍّ طَلَبا» اگر کسی را به خاطر پول‌هایش به او احترام بیشتری کردی بخشی از دین تو از بین می‌رود

۱- کاهش عمر: رسول خدا(صلی الله علیها وآله) فرموده است: «انسانی که صله‌ی رحم می کند و خداوند به سبب آن، عمر سه ساله او را به سی و سه سال افزایش می دهد؛ در مقابل، انسانی که قطع رحم می کند خداوند عمر سی ساله او را به سه سال یا کمتر از آن کاهش می دهد.» (وسایل الشیعه؛ ج۲۱؛ ص۵۳۷)

۲- ابتلا به فقر: امیرالمۆمنین علی(علیه السلام) فرمود: «قطیعه الرحم تورث الفقر؛ قطع رحم با خویشاوندان تنگدستی می آورد.» (وسایل؛ ج۱۵؛ ص۲۴۷)

۳- نابودی دستاوردها: «… لیس مع قطیعه الرحم نماء با قطع رحم هیچ دستاوردی حاصل نخواهد شد.» (مستدرک؛ ج۱۵؛ ص ۱۸۶)

۴- انقطاع نسل: امام باقر(علیه السلام) می فرماید: در کتاب امام علی(علیه السلام) آمده است: «سه خصلت است که دارندگان آن نمی میرند؛ مگر آنکه کیفر آنها را در همین دنیا می بینند: ستم، قطع رحم و قسم دروغی که با آن با فرمان خدا مخالفت می کنند … به درستی که قسم دروغ و قطع رحم سرزمین ها را از اهل آن خالی می گرداند و رحم زنان را عقیم می سازد و عقیم شدن رحم، انقطاع نسل را در پی خواهد داشت.» (کافی؛ ج۲؛ ص۲۴۷)

۵- عدم نزول رحمت: در این باره رسول خدا فرموده است: «لاتنزل الرحمه علی قومٍ فیهم قاطع رحم  رحمت بر قومی که در میان ایشان قاطع رحم وجود داشته باشد؛ نازل نمی شود.»(کافی؛ ج۲؛ ص۱۸۴)

۶- محرومیت از بهشت: رسول خدا(صلی الله علیها وآله) را می فرمایند: «ثلاثه لایدخلون الجنه، مدمن خمر، مدمن سحر و قاطع رحم… سه گروهند که هرگز داخل بهشت نمی شوند: معتاد به شراب، معتاد به سحر و جادو و قاطع رحم» (وسایل الشیعه؛ ج۱۵؛ ص۳۴۶)

فرآوری: زهرا اجلال            

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

بازدیدها: ۵۱۸

ادامه مطلب